6.1 de kerk valt uiteen

Toen Maarten Luther terugkeerde van een bedevaart uit Rome was hij erg teleurgesteld. Hij vond dat de kerk ver was afgedwaald van het geloof met bijvoorbeeld het vereren van beelden waarover niks in de bijbel stond, ook met de aflaten was Luther het niet eens en hij vond bovendien dat de kerk te veel bezig was met het luxe en zondige leven.

Luther werd zo boos dat hij in 1517 95 stellingen schreef. De paus reageerde hier woedend op en Luther werd uit de kerk gezet. Ook Karel V (keizer van het Duitse rijk) verklaarde Luther vogelvrij, hierdoor mocht iedereen hem ongestraft vermoorden. Luther kon echter ontsnappen en leefde verder onder de bescherming van de vorst Frederik van Saksen.

Luther was niet de enige die de kerk wilde veranderen, de Nederlanders Johannes Calvijn wilde veel verandering. Hij werd erg populair in Nederland en door hem ontstond de stroming van het calvinisme. Een andere Nederlander die iets gematigder tegen de kerk in ging was Erasmus, deze Rotterdamse monnik wilde dat er veranderingen kwamen binnen de kerk maar was fel tegen een splitsing. Al deze mensen die tegen de kerk in opstand kwamen noemen we ”hervormers”.

De hervormers kregen veel aanhang in de Europese samenleving, veel mensen kwamen lijnrecht tegenover elkaar te staan en er braken oorlogen uit die ”de godsdienstoorlogen” worden genoemd. Duizenden mensen kwamen om het leven, er wordt zelfs gezegd dat in Duitsland één op de drie mannen om kwam.

6.2 De Nederlandse opstand

Nederland was in de 16e eeuw net als het Duitse rijk in handen van keizer Karel V, zijn zoon Filips II nam de macht in 1555 over. Filips II wou meer centralisatie en minder macht van de gewesten zelf hebben en ook vervolgde hij de nieuw opgekomen protestanten streng, Nederlanders werden hier steeds bozer over.

In 1566 liep de situatie uit de hand toen de beeldenstorm uitbrak, in deze beeldenstorm sloopten boze protestanten de katholieke kerken. Filips II die streng katholiek was werd woest en stuurde in 1568 hertog Alva naar Nederland toe om de daders te straffen. Veel Nederlanders vluchtte in eerste instantie naar Duitsland maar toen Willem van Oranje ten strijde trok tegen de Spanjaarden kreeg hij veel steun. De opstand was begonnen.

Tijdens de opstand werden de Nederlanders die vochten tegen de Spanjaarden Geuzen genoemd, dit was eigenlijk een scheldwoord maar de Nederlanders gingen de naam als eretitel gebruiken. De Spanjaarden gingen wreed te keer tegen de Geuzen, de Nederlanders moesten hier bang van worden maar keerden zich alleen maar meer tegen de Spanjaarden.

In 1584 werd Willem van Oranje vermoord, de Nederlanders wilden geen koning meer hebben en de republiek der Nederlanden werd in 1588 uitgeroepen. In 1648 eindigde de opstand pas met de vrede van Munster.

6.3 Nederland migratieland

In de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden bloeide de economie vanaf het einde van de 16e eeuw. Vooral de Hollandse en Zeeuwse steden profiteerden van hun handelsverbindingen met de Noordzee en hadden weinig last van de oorlog met Spanje. Tijdens deze periode vluchtten meer dan 150.000 Zuid-Nederlanders naar de Republiek, voornamelijk vanwege religieuze en oorlogsredenen.

De migratie bevorderde de economie en bracht kennis en handelscontacten naar Nederland. De bloeiende economie trok ook migranten uit Duitsland en Scandinavië aan, die werk vonden in sectoren zoals scheepsbouw, landbouw en handel. De Republiek bood meer vrijheid dan andere landen, met de mogelijkheid om verboden boeken te drukken en gewetensvrijheid. Verschillende religieuze minderheden, zoals joden, vonden hun toevlucht in Nederland, wat bijdroeg aan de culturele diversiteit en economische groei.

6.4 De ontdekkingsreizen

Vanaf de tijd van de kruistochten gingen Zuid-Europese handelaren naar Arabische havensteden om specerijen te kopen. Europeanen wilden zelf de specerijen halen en ontdekten zeewegen naar Indië. Vasco da Gama bereikte India in 1498 en de Portugezen stichtten handelsposten in Afrika en Azië.

In 1492 ontdekte Columbus Amerika in plaats van Indië. Europeanen veroverden grote delen van Amerika, onderwierpen de inheemse bevolking en zochten naar goud. De komst van Europeanen had verwoestende gevolgen voor de indianen vanwege ziektes en slavernij.

Veel Europese landen vestigden kolonies, vernietigden inheemse culturen en introduceerden de trans-Atlantische slavenhandel. De handel tussen Europa, Afrika en Amerika werd driehoekshandel genoemd.